Voorgaande jaren

Ieder jaar, op 15 augustus, herdenken we bij het Indisch Monument in Den Haag álle slachtoffers van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de directe gevolgen daarvan. Hier vindt u een terugblik naar voorgaande herdenkingen.

Herdenking 2023

Drukker dan ooit

Dit jaar waren er meer dan 4000 mensen aanwezig bij de Nationale Herdenking 15 augustus 1945 bij het Indisch Monument in Den Haag. Dat is eenderde meer dan vorig jaar. Ook op social media werd niet eerder zoveel herdacht en gedeeld.

Dit jaar stond de herdenking in het teken van het verbinden van de verschillende generaties, waarin plaats was voor vertrouwde en nieuwe elementen. Alle generaties waren vertegenwoordigd in de programmering van de herdenking. Nieuw dit jaar was de gelegenheid op het veld bij het monument om samen te eten en ervaringen te delen. Ook nieuw waren de activiteiten van de jongerenorganisatie van de nationale herdenking: Jong1508.

Voorzitter Thom de Graaf stond stil bij het belang van herdenken en hoe de oorlog nog altijd doorwerkt in volgende generaties.

Zangeres, kunstschilder en actrice Frédérique Spigt droeg het gedicht voor van Wim Kan ‘Er leven haast geen mensen meer’. Wim Kan schreef dit protestlied toen de Japanse keizer Hirohito in 1971 Nederland bezocht.

Schrijver Reggie Baay vertelde een in persoonlijk en aangrijpend verhaal over zijn vader die de Birma-Siamspoorweg overleefde en over diens belofte aan een Engelse kameraad die aan de ontberingen van de oorlog bezweek.

Indrukwekkend was het verhaal van Frederik Von Maltzahn, leerling van het VCL, die vertelde over zijn bijzondere band met zijn overgrootvader. die streed in de slag op de Javazee.

Voorafgaand aan de herdenking konden de generaties met elkaar in gesprek en verhalen met elkaar delen aan de Indische generatietafels, die werden georganiseerd door de jongerenorganisatie van de herdenking.

Dit jaar was voor het eerst het pop-up restaurant Bar Bungkus op het veld geopend, waar het publiek voor en na de herdenking elkaar kon ontmoeten en samen een nasi bungkus kon eten, een kleine rijstmaaltijd in bananenklad die het Rode Kruis bij het einde van de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië uitdeelde.

Beeldmateriaal kunt u downloaden in de perskit op de website.

Fotografie: Ilvy Njiokiktjien

Herdenking 2022

Voor het eerst vond de herdenking in de avonduren plaats waardoor meer mensen deze live thuis en op het veld konden meemaken. Bij het Indisch Monument in Den Haag hadden zich duizenden mensen verzameld voor een ontvangst als vanouds met koffie met spekkoek, terwijl de zon nog volop scheen. Toen voorzitter Thom de Graaf het woord nam pakten donkere wolken zich samen boven het veld en klonken de onweersbuien in de verte. Maar tijdens de herdenking bleef het droog en verscheen er een regenboog aan de horizon. ‘Hierboven luisteren ze mee’ zei Wieteke van Dort, die een speciaal voor haar geschreven gedicht voordroeg van de overleden dichter Willem Wilmink.

Emotioneel en waardig was deze herdenking zonder meer te noemen. Mark Rietman las een indringende bewerking voor van het gedicht Er zijn niet veel mensen meer die het na kunnen vertellen van Wim Kan.

Hoofdspreker Beau Schneider ontroerde met zijn verhaal over zijn vader Eric en zijn grootvader Jan en zijn ooms Carel en Han. Leerling Flo Huijsmans maakte diepe indruk met haar persoonlijke verhaal over haar opa. Ontroerend waren de uitvoering van het Indische Onze Vader door Elize en de Captives’ Hymn dat ze samen met Jessica Manuputty zong. Het slotstuk Blue Bayou was voor Jessica Manuputty, Jimmy Tielman en gitarist Nick Croes.

Indonesische ambassadeur

Minister-president Mark Rutte legde de krans samen met staatssecretaris Maarten van Ooijen. Bijzonder deze keer was dat de ambassadeur van Indonesië direct na de premier een krans legde voor alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.

De voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer Jan Anthonie Bruijn en Vera Bergkamp legden namens het Parlement een krans. Rocky Tuhuteru en Bonnie Lelieveld-van der Zee legden de krans namens alle burgerslachtoffers en de militaire slachtoffers.

Peggy Hoefsloot-Middelkoop legde samen met haar zoon Paul en kleindochter Femke de Melati-Krans, die bestond uit honderden vilten Melati’s die door mensen uit het hele land werden gemaakt.

De herdenking werd live uitgezonden door NPO1, NPO1 extra (met gebarentolk), nos.nl, Omroep West en is nog terug te bekijken op NPO start, www.15augustus1945.nl en de Facebookpagina van Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945.

Foto’s van de herdenking zijn te zien in de Mediakit 2022 en zijn gemaakt door Marco de Swart. Bij publicatie is naamsvermelding verplicht.

Herdenking 2021 | Herdenken van verdeeld verleden

Op 15 augustus herdenken we hen die gesneuveld, vermoord of verwaarloosd zijn. We staan dan ook stil bij de overlevenden: onze grootouders, ouders, broers en zusters, die de opeenvolgende last hebben moeten dragen van oorlogservaringen, ontheemding en miskenning. We hebben bewondering en respect voor de enorme veerkracht die velen van hen hebben weten op te brengen. Aan de enorme bijdrage die zij hebben geleverd aan de samenleving, waar wij nu in vrede en welvaart leven. De samenleving waarin de afstand tot de oorlog gelukkig steeds groter wordt. Dankzij de veerkracht van de oorlogsgeneratie.

Tijdens de Nationale Herdenking 15 augustus 1945 herdacht oud-senator Frank van Kappen (79) hen die onze vrijheid hard hebben bevochten en benadrukte dat vrijheid geen vanzelfsprekendheid is. “Zeker ten tijde van grote onzekerheid moeten we pal ervoor staan”, zo sprak Van Kappen. Loek Middel (96) nam de genodigden mee in zijn persoonlijke verhaal en refereerde aan de wijze lessen van zijn moeder, als exemplarisch voor alle moedige moeders. De 17-jarige Friso Balt van het Vrijzinnig Christelijk Lyceum sprak over zijn grote bewondering voor zijn overgrootmoeder en grootouders. Hij stond stil bij het voorrecht om in vrijheid te kunnen en mogen leven. Actrice Esther Scheldwacht vertolkte met haar zoon Moos de Walle het speciaal voor de herdenking geschreven stuk Indisch praten. Debrah Jade en Mark Groot vertolkten het nummer ‘Someday we’ll all be free’. De gehele uitzending is hier terug te kijken.

Herdenking 2020 | Geef kleur aan je verleden

75 jaar na de oorlog kan het collectieve geheugen aan de oorlog in Azië gemakkelijk verworden tot eendimensionale zwart-witte beelden. Dit doet geen recht aan de vele schakeringen van leed en ervaringen van onze vele grootouders, ouders, broers en zussen die de oorlog in Azië hebben meegemaakt.

Deze ontheemde oorlogsgeneratie heeft ondanks de oorlog de veerkracht gevonden om in Nederland een nieuw bestaan op te bouwen voor zichzelf en hun kinderen. Zij hebben opnieuw kleur gegeven aan hun eigen leven en aan onze gehele samenleving.

Tijdens de Nationale Herdenking 15 augustus 1945 sprak minister president Rutte de Herdenkingsrede uit. Aarnout Loudon vertelde -op beeld- over zijn herinneringen aan de oorlog. De krans voor alle militaire en burgerslachtoffers van oorlogsgeweld werd gelegd door Helen Aponno, dochter van sergeant-majoor KNIL, F.A. Aponno en door Patricia Tjiook-Liem wiens Chinese voorouders al vele jaren in Nederlands-Indië gevestigd waren. De drie generaties krans werd dit jaar gelegd door Hélène Selina van Druten, dochter Myrthe Assellina Stuart en kleindochter Chantal de Boer. De 15-jarige Maddy Batelaan, leerling van het Vrijzinnig Christelijk Lyceum hield een pleidooi voor het delen van elkaars verhalen. Dinand Woesthoff zong ‘You’ll Never Know’, het nummer liep door in ‘Manise’ gezongen door Yosina Roemajauw. Ze werden begeleid op suling, de Indonesische bamboefluit, door Ronald Bergman. Hier leest u meer over deze herdenking.

Herdenking 2019 | Brandend Verlangen

Het thema van de herdenking in 2019 was Brandend Verlangen. Het brandende verlangen om je geliefden terug te zien. Het brandende verlangen naar een betere toekomst, naar een wereld van vrede en veiligheid.

Tijdens de herdenking waren er kransleggingen door de minister-president, leden van de Koninkrijksregering, ambassadeurs en leden van de eerste generatie oorlogsgetroffenen. Er was een toespraak door Ellen Deckwitz, een voordracht door Jésaja Gunawan, leerling van het Vrijzinnig Christelijk-Lyceum, en een muzikaal optreden van Sjors van der Panne. De plechtigheid werd afgesloten met een deﬁlé langs het Indisch Monument. Meer over deze herdenking vindt u hier.

Herdenking 2018 | De Geest Overwint

Het was een waardige herdenking bij het Indisch Monument. Met onder andere een indrukwekkende toespraak van Geert Mak, een voordracht van scholiere Karlijn Jansen, kransleggingen door Maud de Haas en Oom Noes Ririhena en een optreden van Wudstik en Wieteke van Dort. U leest hier meer over de herdenking van 2018.

Herdenking 2017 | Verhalen Over Leven

Het thema van 2017, Verhalen Over Leven, gaat over de persoonlijke verhalen van hen die tijdens de Japanse bezetting het leven lieten en van hen die het oorlogsgeweld overleefden. Verhalen die een onbegrensde kracht hebben en van generatie op generatie voortleven. Hier leest u meer over deze herdenking.

Herdenking 2016 | Oost West Thuis Best?

Het thema ‘Oost West Thuis Best?’ gaat over het verlangen naar een thuis dat er door oorlogsgeweld niet meer is, over het gedwongen verlaten van huis en haard tijdens en na de oorlog in Nederlands-Indië, over het wrange gevoel van ontheemding dat tot op de dag van vandaag door velen gevoeld wordt.

Herdenking 2015 | 70 jaar

Het is zeventig jaar geleden dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië en daarmee voor het hele Koninkrijk der Nederlanden. Dit jaar brengt de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 het gedenkboek Gedeeld verleden. Mijn herinnering, jouw verhaal uit. Het bevat onder meer een bloemlezing van de vele voordrachten bij het Indisch Monument. In dit bijzondere herdenkingsjaar is een nieuw initiatief ontstaan. Het betreft een symbolisch draaginsigne dat rond 15 augustus door iedereen kan worden gedragen als teken van respect, verbondenheid en medeleven. Het is geïnspireerd op de Indische jasmijn, de Melati. Een bloem die kwetsbaar is, maar ook staat voor zelfvertrouwen en nieuw leven.

Herdenking 2014 | Het besef uit Indië te komen

Na het einde van de oorlog tot in de jaren zestig vertrokken honderdduizenden uit het land dat hun zo dierbaar is. Zij zullen het besef uit Indië te komen altijd met zich meedragen. Hun kinderen en kleinkinderen hebben soms de verhalen gehoord. Verhalen over het leven in een land en in een tijd, die nu zo ver weg lijken. Maar tegelijk zo dichtbij. Ieder heeft bij deze herdenking zijn of haar eigen verhaal. Maar wij hebben ook een gezamenlijk verhaal. Dit alles geeft ons allen in meerdere of mindere mate “het besef uit Indië te komen”.

#ik herdenk campagne

Elk jaar nodigen we verschillende mensen van jong tot oud uit om te delen wie zij herdenken en waarom. Lees hun persoonlijke verhalen op 15augustus1945.nl. Herdenkers met een verhaal dat ze graag zouden willen delen worden opgeroepen dat via social media te doen met de #15augustus #ikherdenk en #ikherdenk15augustus.

Melati als herdenkingssymbool

De Melati, het draaginsigne, werd in 2015 geïntroduceerd als teken van respect, verbondenheid en medeleven. De Melati is geïnspireerd op de Indische jasmijn: een bloem die kwetsbaar is, maar ook staat voor zelfvertrouwen en nieuw leven. De Melati is in verschillende vormen verkrijgbaar via onze webshop.

Organisatie

De Stichting Nationale Herdenking 15 Augustus 1945 organiseert jaarlijks de nationale herdenking bij het Indisch Monument in Den Haag. De activiteiten van Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 worden mede mogelijk gemaakt door bijdragen van donateurs, subsidies van het Ministerie van VWS en het Vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg). Stichting Nationale Herdenking 15 Augustus 1945 werkt samen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei.