Jaarlijks wordt op 15 augustus stilgestaan bij het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog in het Koninkrijk der Nederlanden en worden álle slachtoffers herdacht van de oorlog tegen Japan en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië.
Ook dit jaar zal op maandag 15 augustus de Nationale Herdenking plaatsvinden op het veld bij het Indisch Monument in Den Haag (Prof. Teldersweg). Voor het eerst zal de herdenking ‘s avonds plaatsvinden en door de NOS ‘s avonds live worden uitgezonden. De herdenking is voor iedereen vrij toegankelijk.
Nationale Herdenking 2022
Voordrachten en gedichten
Lees hier de voordrachten en gedichten die te horen waren tijdens de Nationale herdenking 15 augustus 1945 in 2022.
Herdenking terugkijken
De herdenking was op 15 augustus live te zien op NPO-1 van 19:00 – 20:00. U kunt de uitzending terugkijken via onderstaande knop.
Programmaboekje downloaden
U kunt het volledige programmaboekje downloaden in PDF-formaat en lezen op uw computer.
Persbericht 2022
Het officiële persbericht van 2022 over de Nationale Herdenking 15 augustus 1945 kunt u hier nalezen.
Beau Schneider is hoofdspreker
Op 23 mei van dit jaar overleed acteur Eric Schneider in een Frans ziekenhuis na een val tijdens een verblijf in zijn huis in Frankrijk. Hij was 87 jaar.
Eric Schneider werd geboren in Nederlands-Indië. Als 7-jarige jongen zag hij hoe de Japanners in 1942 Java binnenvielen. Zijn vader werd meegenomen en moest dwangarbeid verrichten aan de beruchte Birma-spoorlijn. Samen met zijn moeder en broertjes bracht de kleine Eric de oorlog door in de Japanse interneringskampen Tjihapit en Adek.
Bij de onthulling van het Indisch Monument in Den Haag in 1988 was hij de eerste in een lange rij sprekers die op 15 augustus een toespraak hield. In 2015 deed hij dat opnieuw, samen met zijn jongste zoon Beau. Dit jaar zal Beau Schneider (34) op 15 augustus alleen staan bij het Indisch Monument. ‘Voor mij wordt dit een bijzonder afscheid van Eric,’ zegt Beau, die ook acteur is.
© Foto: Ilvy Njiokiktjien – Eric Schneider en zijn zonen Olivier en Beau (midden) in 2015
‘Ik vind het een eer dat de organisatie mij heeft gevraagd om op 15 augustus te komen spreken. In mijn toespraak wil ik straks het persoonlijke verhaal vertellen van mijn vader en opa, die een paar jaar van hun leven in gevangenschap moesten doorbrengen. Wat betekende dat voor hen? En wat betekent dat voor mij? Laat ik vooropstellen dat ik mezelf niet als slachtoffer wil neerzetten. Ik voel me ook niet zo. Wel wil ik meeleven met de mensen die dat wel waren.
Daarbij wil ik de jonge mensen van nu duidelijk maken hoe belangrijk het is om te herdenken. We weten dat een oorlog nooit de moeite waard is. Hoeveel pijn, verdriet en ellende zich met dat meebrengt. Hoeveel een oorlog kapotmaakt. Dat zien we bij elke oorlog weer en toch lijken we er niet van te leren. Ik vind het mooi dat ik de kans krijg om me nu weer met die vragen bezig te houden en me daarin te verdiepen Eric sprak niet graag over zijn kampverleden, alleen op het toneel voelde hij zich vrij om dat te doen. Nu krijg ik een podium om ons verhaal te vertellen.’
Lees hier het hele verhaal
Elize zingt het Indisch Onze Vader
Ieder jaar wordt tijdens de Nationale Herdenking 15 augustus bij het Indisch Monument in Den Haag het Indisch Onze Vader ten gehore gebracht. Dit jaar zal Elize (Elise van der Horst) het Indisch Onze Vader zingen. Ze wordt daarbij begeleid door het Orkest Koninklijke Luchtmacht.
Elise is de dochter van een Indische moeder en de kleindochter van een Indische grootmoeder. Ze treedt zowel solo op als met de band Hot Town en het zangtrio Divas of the World.
Elise van der Horst: ‘Ik ben er trots op dat ik dit mag doen. Ik ken het Onze Vader, want ik heb op een christelijke school gezeten, maar ik kende de Indische variant niet. Ik kijk ernaar uit om dit samen met de blazerskapel van de luchtmacht te doen. Zoiets heb ik nog nooit eerder gedaan. Ik denk dat het heel mooi en gevoelig wordt, daar ga ik mijn uiterste best voor doen.’
Lees hier het hele verhaal
foto credits: Elize gefotografeerd door William Rutten
Kransleggers
Tijdens de herdenking staan verbinding en inclusiviteit centraal. Verbinding komt onder meer tot uiting tijdens de kransleggingen voor alle slachtoffers.
Zoals ieder jaar worden er bij het Indisch Monument kransen gelegd voor alle burgerslachtoffers en militaire slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Een groot deel van de Nederlandse militairen was dienstplichtig. Tijdens de oorlog werd de mannelijke burgerbevolking opgeroepen voor het leger en kwam daardoor na de bezetting door Japan in krijgsgevangenkampen terecht. De krans voor alle slachtoffers van oorlogsgeweld en de Japanse bezetting wordt dit jaar gelegd door Rocky Tuhuteru namens de burgerslachtoffers en door Bonnie Lelieveld-van der Zee namens de militaire slachtoffers.
Evenals vele voorgaande jaren zal ook de ambassadeur van de Republiek Indonesië een krans leggen ter nagedachtenis aan alle slachtoffers. Dit jaar is dat de heer Mayerfas.
De speciale Melatikrans bestaat uit honderden handgemaakte Melati’s, die door mensen uit het hele land thuis zijn gemaakt. De krans wordt gelegd door drie generaties uit dezelfde Indische familie: mevrouw Peggy Hoefsloot-Middelkoop, haar zoon Paul Hoefsloot en haar kleindochter Femke Hoefsloot. De Melati, de Indische Jasmijn is het symbool van de Nationale Herdenking 15 augustus.
Lees hier het hele verhaal
foto credits: Willemien Nijman
Samen Herdenken
Zonnebloemen laten leggen
Wanneer u niet naar de herdenking in Den Haag komt, heeft u de mogelijkheid om zonnebloemen te laten neerleggen. Op die manier kunnen we een mooie traditie in stand houden. U kunt op 15 augustus door leerlingen van het Vrijzinnig-Christelijk Lyceum en het Zeekadettenkorps Vlaardingen tijdens het defilé zonnebloemen laten leggen. U kunt zonnebloemen bestellen via onze webshop, of door €1,- per zonnebloem over te maken op rekeningnummer: NL33 INGB 0007 951874 t.n.v. Stichting Vrienden van Stichting Herdenking 15 augustus 1945.
Optioneel kunt u tijdens het bestelproces in onze webshop, in het opmerkingenveld een persoonlijke boodschap achterlaten. Deze boodschap zullen wij op 15 augustus op onze website plaatsen.
Zonnebloemen bestellen
De Melati dragen
Draag de Melati
De Melati, de Indische jasmijn, is het herdenkingssymbool dat we dragen om te laten zien dat we herdenken. Foto’s van uzelf met de Melati kunt u delen op facebook, Instagram en twitter met de hashtags #ikherdenkop15augustus en #ikherdenk
Draag de Melati, het symbool van respect, betrokkenheid en medeleven.
Heeft u nog geen Melati? Bestel hem dan in onze webshop.
Meer info en Melati bestellen
De vlag uithangen
In de algemene vlaginstructie die is opgesteld door de minister-president is bepaald dat er op 15 augustus officieel uitgebreid gevlagd wordt vanaf Rijksgebouwen om het formele einde van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Provincies, gemeenten en waterschappen volgen landelijk de formele vlaginstructies om de Nederlandse vlag, zonder wimpel, uit te hangen.
Vlag mee
Op veel plaatsen heeft in Nederland op 15 augustus de vlag uitgehangen. Doe mee en hang uw vlag ook uit.
Meer info over de vlag uithangen
Een online Melati plaatsen op Indischmonument.nl
Plaats uw persoonlijke Melati op het online herdenkingsmonument Indischmonument.nl.
Indischmonument.nl is een plek om het hele jaar door samen te herdenken, verhalen te delen en door te geven, om te leren en te verbinden. Bezoekers kunnen (anoniem) hun persoonlijke gedachten delen door er een Melati te plaatsen. Door alle geplaatste Melati’s wordt het een groeiend en levend monument. Zanger Sjors van der Panne was een van de eerste die een Melati plaats voor zijn inmiddels 98-jarige oma Hannie:
‘De mensen van de eerste generatie die de verhalen uit eerste hand kunnen vertellen worden steeds ouder. En ik vind het belangrijk dat deze verhalen doorgegeven worden. Om die gedeelde geschiedenis dichtbij te houden. Indischmonument.nl is een monument waar al die verhalen bij elkaar komen en aan elkaar worden verbonden’.
Plaats uw eigen Melati
Maak je eigen papieren sarong
Wat?
Batik is meer dan een techniek om stoffen te versieren. Het is geliefd werelderfgoed met grote culturele betekenis dat door generatie op generatie wordt gekoesterd en gedragen. Het is ook een manier om met motieven, kleuren en symbolen een verhaal te vertellen. Je kunt je laten inspireren door een persoon, een gebeurtenis of een verhaal.
Voor wie?
Er wonen in Nederland 2 miljoen mensen met een Indisch oorlogsverhaal in de familie, zo’n 150.000 van hen zijn jong volwassenen. De kans is groot dat hun opa of oma de tweede wereldoorlog in voormalig Nederlands Indië heeft meegemaakt. Hun kinderen, de tweede generatie, zijn geboren en opgegroeid in Nederland. Zo Hollands als wat, zou je denken. Maar daarnaast óók Moluks, Indisch, Chinees Indonesisch of Papua en alles wat daar tussenin zit. Misschien geldt dit ook voor jouw ouders of grootouders. Dan is dit project speciaal voor jou.
Waarom?
Het kan zijn dat je ouders weten wat hun familie tijdens de oorlog in Indië heeft meegemaakt omdat er ze de verhalen van huis uit hebben meegekregen. Maar in veel gevallen is dat niet zo, want de eerste generatie heeft lang gezwegen over die moeilijke tijd en daardoor kennen hun nakomelingen maar weinig persoonlijke verhalen over de oorlog.
Doe mee!
Om verhalen te delen. Om familietradities door te geven. Om na te denken over de betekenis van 15 augustus. En om daarbij stil te staan op je eigen manier. Sta stil, al is het maar één minuut. En wees daarbij zo luid als je maar wil. Het is tijd om jouw verhaal te vertellen.
Batik maken
Draag bij aan de Melati-krans
Tijdens de Nationale Herdenking in Den Haag wordt een Melati-krans gelegd. De Melati (de Indische Jasmijn) is het symbool van herdenken van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië.
Ook dit jaar kunt u een bijdrage leveren aan deze Melati-krans.
De krans wordt door kunstenaar Willemien Nijman ontworpen en samengesteld. U kunt bijdragen door zelf een Melati te maken met de Melati doe-het-zelf-kit uit de webshop en deze aan ons terug te sturen. Uw Melati zal dan worden gebruikt voor de krans.
Het handwerkje is een middel om samen te maken en ondertussen met elkaar van gedachten te wisselen.
Draag mee aan de vilten Melati-krans
© Foto: Arnaud Roelofsz
Spekkoek met een verhaal
Wie uit een Indische familie komt, heeft er vast wel eentje. Zo’n toko waar je speciaal voor omrijdt omdat ze daar de lekkerste spekkoek hebben. Of anders is er wel een herinnering aan die Indische tante die urenlang op een krukje voor een loeihete oven zat om haar eigen spekkoek te bakken.
Bij elke spekkoek hoort een verhaal. Over die lieve tante of oma. Over het geheime familierecept. Over de enorme hoeveelheden roomboter en eieren die erin gaan. Over de herinneringen die de smaak oproept. Over een onvergetelijk bezoek aan de pasar. Over de bijzondere betekenis die spekkoek inmiddels voor heel veel Indische families heeft. Over spekkoek valt zo veel te vertellen.
Speciaal voor iedereen met zo’n verhaal organiseert Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945 een heuse spekkoekwedstrijd.
Wie kan de lekkerste spekkoek bakken en welk bijzonder verhaal hoort daarbij?
Stuur een e-mail naar met jouw verhaal uiterlijk 19 juni naar [email protected]
Meedoen met de spekkoek wedstrijd
Samen zingen: Indische sing-a-long
Speciaal voor scholieren is het iconische liedje Terang Bulan omgezet in een eigentijdse versie. Met een tutorial kunnen klassen of naschoolse opvang aan de slag. De tutorial is ingezongen door zangers Shanelle de Lannoy (bekend van The Voice Kids) en ingespeeld gitarist Frank Goverts.
Meer info en meedoen met de sing-a-long
Terang Bulan
Terang bulan, terang bulan di kali,
Buaya timbul, disangkalah mati.
Jangan percaya mulut lelaki,
Berani sumpah, tapi takut mati.
Vertaling
de maan schijnt,
de maan schijnt over de rivier.
de krokodil drijft
je zou denken dat hij dood is
geloof de flinke mannen niet
ook zij zijn bang om dood te gaan
Samen koken, samen eten
15 Augustus is een dag om verhalen te delen en herinneringen op te halen. Is er een betere manier om dat te doen met familie en vrienden dan thuis, in je eigen keuken of aan de gezellige eettafel? Net vorig jaar doen we dat door een traditioneel gerecht met een bijzonder verhaal te delen. In 2020 was dat de herinnering van Olly Frederici-Jahreis die als jong meisje heeft meegeholpen bij het uitdelen door het Rode Kruis van porties nasi bungkus. Vanja van der Leeden maakte daar toen een eigentijdse versie van; de vrijheidsbungkus. Iedereen houdt van het gerecht waar we dit jaar voor hebben gekozen. Maar dat er ook een bijzonder oorlogsverhaal bij hoort veel minder bekend.
Nasi Rames
In 2021 kookten en aten we samen nasi rames, naar het voorbeeld van Tante Truus. Helemaal naar deze tijd gebracht door de bekende meesterkok Ron Blaauw en zijn chef Agus Hermawan van Ron Gastrobar Indonesia. Nasi rames is bedacht door Tante Truus (1901-1989) in interneringskamp Bandung. Daar zaten voornamelijk Indonesische jonge jongens, romusha’s genoemd, die gedwongen arbeid deden. Tante Truus bracht enige troost met haar ‘nasi remus’, het latere nasi rames. Het betekent eigenlijk niets meer dan verkruimelde rijst. Dit mengde ze met een aantal voedzame groenten, wat vlees en sambal.
Na de oorlog opende ze met haar man het restaurant ‘Tante Truus en Paatje’ aan de Lange Houtstraat in Den Haag, waar ze nasi rames op de kaart introduceerde. Eigenlijk is het geen gerecht, maar simpelweg rijst met verschillende soorten vlees en verschillende soorten groenten. Een soort mini rijsttafel op één bord dus.
Bekijk ingrediënten en het recept
Nasi rames van Agus Hermawan
In 2020 kookte Vanja van der Leeden tijdens een live uitzending Nasi Bungkus. Bekijk het volledige recept, of kijk hier de uitzending terug.
De traditie doorgeven
Er zijn twee werkbladen beschikbaar om zelf of samen met kinderen, kleinkinderen, neefjes en nichtjes een papieren Melati te maken. Vertel tijdens het knutselen uw Indische familieverhaal en geef de traditie door.
Er is keuze tussen een wensbloem en een windbloem. Zet de Melati Wensbloem in elkaar, schrijf er een mooie wens op en geef ‘m aan iemand cadeau. Of zet de Melati Windbloem in beweging door er tegen te blazen.
Plaats ook uw persoonlijke Melati
Indischmonument.nl is een plek om het hele jaar door samen te herdenken, verhalen te delen en door te geven, om te leren en te verbinden. Bezoekers kunnen (anoniem) hun persoonlijke gedachten delen door er een Melati te plaatsen.
Voorbeeld van een Melati op Indischmonument.nl