Zonnebloemen

Berichten, herinneringen & gedichten

Door de jaren heen hebben we mensen opgeroepen om hun herinneringen en gedachten te delen. Ook mensen die zonnebloemen hebben besteld, konden een bericht meesturen. Die berichten delen wij op deze pagina.

Berichten bij de zonnebloemen

 

2023

In dankbare en liefdevolle gedachten aan mijn Indische voorouders. Uit naam van Rob Mars (Bänfer)

Pappa, oom Arie, oom Wim, tante Gré en de heer Kampman, Dat jullie Hierboven bevrijd mogen zijn van alle verdriet en pijn…liefs, Josje en Corry

Ellen van Lent

Voor mijn dappere vader Ernst en zijn ouderlijk gezin.

Linus Straub

Voor mijn grootvader Manuel Johannes Straub en overgrootvader Johannes Hendricus Straub.
Linus Straub
Ingrid van Dijk

Agnes Kuiper

In herinnering Opa en Oma Musch-Verduyn, Jo en Greet Musch en Hendrik Kuiper

Fijn om op deze manier bij de dragen en eer te brengen aan mijn familie, mijn man zijn broers, mijn schoonmoeder en haar moeder. De laatste is in het kamp overleden.

Dankbaar dat mijn grootouders en hun 4 zoons de oorlog overleefd hebben en alle verschrikkingen overwonnen. Mijn hart gaat uit naar allen die het leven gelaten hebben.

Ter herinnering aan mijn opa Wijk – krijgsgevangen op Formasa – en mijn oma Louise en haar kinderen Bob Lodi en Carla in het buitenkamp – familie Dinsbach-Fredrikz

Voor papa en mama Koster
Maastricht 2023

Ik spreek nu namens hun en zet met deze zonnebloemen hen en alle slachtoffers voor altijd in het licht met de woorden. Voor altijd in liefdevolle herinnering!

Vera van der Horst

“Ik gedenk alle slachtoffers van de Japanse bezetting. Troostmeisjes,jappenkampen, slag bij de Javazee, krijgsgevangenkampen, Birma-Siam spoorweg, interneringskampen… Mijn ouders, oma, tante en ooms hebben deze verschrikkingen tot aan hun dood toe met zich meegedragen.
Hun pijn werd een zwijgzame wereld.

Van en voor nazaten, opdat we het nooit vergeten en met goed gemutst gemoed gedenken

❤️

Ter nagedachtenis aan onze ontvallen dierbaren! Familie Meyjes

Voor mijn vader Floris Klaassen van : Marjolein, Niels, Kimberley en Rosie

Namens mw.Muller-Muller en wijlen dhr. K.J. Muller

Gerrit J.H. van den Hurk
van V.van den Hurk

Voor mijn opa Benny en oma Jet en alle familieleden die voor ons gestreden hebben. Wij zijn trots op jullie – Joney Moos Lou en Matijs

Mw. S. Wong Tet Peng

God Zegene U.

10 Zonnebloemen namens de Familie Fanoy en Hemsing

Namens Fam. Brust en Jansen
Diep respect voor allen uit Nederland en Indonesië die hebben geleden in het vm Nederlands-Indië tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.

In onze gedachten opa Piet” – Lies, Jasper en Eline

Deze zonnebloemen draag ik op aan mijn moeder: Emmy van den Broeke-Triesscheijn. Door haar zorgzaamheid en moed heb ik de jappenkampen overleefd! – Anneke van den Broeke (geboren op 10-10-1940 te Pasoeroean, Oost-Java)

Altijd in onze gedachten x – Lydia van Laar

De zonnebloem schenk ik aan Rimpkje Groenevelt, haar geest heeft alles overwonnen. Liefs van Kristel

Hierbij herdenk ik alle burgers en militairen die omgekomen zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog en tijdens de bersiap periode en tijdens de politionele acties – Lammert Melk

2022

Ter ere van Jeremias Latukonsina en papa, Rowdy & Sheila

Nooit vergeten XLydia,

Voor opa George de Beauvesier Watson & alle slachtoffers & nabestaanden.

NGAT, tidak pernah lupa, niet vergeten, never forget! 🙏🏽
Voor mijn moeder C Martherus en vader HJ Wolvekamp, RIP ❤️
Voor mijn overige familie en al degenen die dit ook moesten doorstaan.
Die beiden de Jappenkampen en gruwelijke martelingen overleefden 🥲
Djangan lupa 🙏🏽💫🌻
15-08-1945

Voor mijn opa en oom die het niet overleefd hebben en voor mijn oma, oom en vader die het wel hebben overleefd.

Ik herdenk met een zonnebloem mijn opa Frederik Hendrik Juriaan van Dijk, omgekomen bij de slag om de Javazee, mijn oma Kiela, overlevende van het Jappenkamp en mijn vader Freek van Dijk, als kind in het Jappenkamp gezeten, en helaas vorig jaar overleden.

Aan mijn dierbare ouders en familie Liefs Saturna

Gedenk, herdenk en vier. Samen. Altijd

Een diep meeleven voor alle slachtoffers en nabestaanden.

Van Naerssen en Hayes mijn voorouders.

Ter nagedachtenis aan Nji Emmie en Jan Schlee.

On behalf of all Indos and others with ties to the Dutch East Indies living abroad and are also commemorating today.

Anda ada di pikiran kami!
Fam. Glasbergen

Deze bloemen zijn van Leontine Soffner en dochter Georgina Burrows. Bij deze willen wij onze ouders en grootouders en rest van de fam Herst, Soffner en van der Meul respecteren die veel oorligsleed hebben ondergaan in Nederlands Indie tijdens WO 2 en de Bersiap periode erna.

Voor alle familieleden Fanoy en Hemsing die geleden hebben onder de Japanse bezetting.

Voor alle familieleden Fanoy en Hemsing die geleden hebben onder de Japanse bezetting. Speciaal voor onze ouders.

Indisch Monument Den Haag
Kampen Tjihapit en Adek op Java; schip Junyo Maru

Ter herinnering aan iedereen die de verschrikkingen van het kamp mochten meemaken.

On behalf of all Indos and others with ties to the Dutch East Indies living abroad who are also commemorating today.

~ The Indo Project

In dierbare herinnering aan mijn vader, mijn oma, mijn opa en mijn oudtante.
Bauke Westphal

C.P. De Reus
A. De Reus-Kapper
Elly van der Meer-De Reus
Tineke Vis-De Reus

In liefdevolle gedachten, fam Banfer

“Ter herinnering aan;

Jan, Johanna, Eef, Pim, Annick en Jet Kleinsmiede”

Voor mijn lieve opa die op 5 juni helaas is overleden. Para in hart en nieren, op het laatst zijn welverdiende groene baret nog gekregen. Ik mis hem zo….❤️

Voor Rimpkje,
De geest overwint!
In gedachte bij jou.
Kristel Janssen

Voor mijn vader, zijn ouders, broers en zussen…

Fukuoka 2b, waar mijn vader gevangen zat.

Ter nagedachtenis van familie Vitalis, Florentinus en Aartsen

Ter herinnering aan mijn oma, mijn vader en zijn broer, broertje en zusje en zijn twee nichtjes die allemaal het Jappenkamp overleefd hebben en er nu allemaal niet meer zijn. Natuurlijk ook ter herinnering aan mijn opa, die ik niet gekend heb en zijn twee broers, waarvan er een al meteen in het begin van de oorlog omgekomen is. In liefdevolle herinnering, Albertien Paardekooper

Opdat wij nooit zullen vergeten. Familie Meyjes Swart

Voor mijn opa Benny en Oma Jet. Wij zullen jullie nóóit vergeten. Voor altijd in ons hart. Nóóit zullen wij onze roots vergeten.

Met respect.
Namens mijn ouders mw. J.E. Muller-Muller en wijlen mijn vader K.J.Müller.

Namens mijn lieve mamma en pappa, onze drie zonnebloemen. Indonesië zit in ons hart.

Voor onze eeuwig jonge opa die zijn leven gaf, onze oma die na haar kind haar man verloor en moest vluchten met w jonge kinderen. Voor onze vader die niet veel vertelde zijn Gemis was duidelijk.

Namens alle 5 generaties van de families Pieters en Krieger

Van ons voor jullie. Dat het NOOIT vergeten mag worden💋Jan en Marijke

Namens mijn broers, zussen, kinderen en kleinkind

voor Pappa en Mamma.
Van: kinderen en kleinkinderen Gill.

In loving memory,
opa Penk en oma Meity
Rowdy & Sheila

Voor mijn ouders en grootouders, Saar, Hugo, Amus, Paulina en Almoena. June Breitkopf

in liefdevolle herinnering

Namens mijn moeder die bevrijdt is uit het jappenkamp

In memoriam:
Dr HC Milius, LKol F.F.Milius, Mw M.E.J.Kraak-Elstrodt en Dr Mr H. Kraak

In liefdevolle herinnering aan mijn vader Willem Specht Grijp (1914-1982) – overlevende Ambarawa Kamp

Voor mijn ouders Boet en Katy Abrahamsz – de ouders van mijn moeder, Henry en Henriette Thomas – Wolrabe, de moeder van mijn vader, Louise Wagenmakers en de zuster van mijn vader, Mary Abrahamsz.

Namens Eric en Marianne en onze dochters Yara en Stephanie en (achter) kleinkinderen, Berend, Olaf, Bo en Hidde.

Voor Pappa en Mamma. Van kinderen en kleinkinderen Gill.

In loving memory, opa Penk en oma Meity. Rowdy & Sheila

Voor mijn ouders en grootouders, Saar, Hugo, Amus, Paulina en Almoena. June Breitkopf

In liefdevolle herinnering.

Namens mijn moeder die bevrijd is uit het jappenkamp.

Ter ere van Jeremias Latukonsina en papa, Rowdy & Sheila.

Nooit vergeten X, Lydia.

Voor opa George de Beauvesier Watson & alle slachtoffers & nabestaanden.

NGAT, tidak pernah lupa, niet vergeten, never forget! 🙏🏽
Voor mijn moeder C Martherus en vader HJ Wolvekamp, RIP ❤️
Voor mijn overige familie en al degenen die dit ook moesten doorstaan.
Die beiden de Jappenkampen en gruwelijke martelingen overleefden 🥲
Djangan lupa 🙏🏽💫🌻
15-08-1945

Voor mijn opa en oom die het niet overleefd hebben en voor mijn oma, oom en vader die het wel hebben overleefd.

Ik herdenk met een zonnebloem mijn opa Frederik Hendrik Juriaan van Dijk, omgekomen bij de slag om de Javazee, mijn oma Kiela, overlevende van het Jappenkamp en mijn vader Freek van Dijk, als kind in het Jappenkamp gezeten, en helaas vorig jaar overleden.

Aan mijn dierbare ouders en familie. Liefs, Saturna

Gedenk, herdenk en vier. Samen. Altijd

Een diep meeleven voor alle slachtoffers en nabestaanden.

2021

Voor mijn vader & moeder

3 zonnebloemen namens R. Maier en J. Verbeek

Voor onze dierbaren

Voor alles wat er fout is gegaan in dit prachtige land.

Lieve pap, Hans Ohm, 75 jaar geleden kwam er voor jou een einde aan de verschrikkingen van het Jappenkamp. Je hebt een groot deel van je jeugd moeten inleveren. Wat ben jij altijd sterk en moedig geweest. Je zette je schouders eronder en ging door. Een voorbeeld voor velen. Helaas hebben we je in april los moeten laten. We missen je! Qua patet orbis. Liefs, Marijon, René en Lars

Voor de aller liefste Opi

Voor mijn lieve oma, moeder en tante, nooit vergeten

Mam we denken aan je. Ook aan de tijd dat je in het jappenkamp Tjideng hebt gezeten met oma en je zusjes. Jouw vader is niet meer teruggekomen…..

Ter ere van mevr Starkenborgh.

5 zonnebloemen voor de vijf familieleden die dat zelf niet meer kunnen doen. We zaten gevangen in De Dharmowik sSoerabaja en in Semarang Gedangan, Lapersari.

Voor mijn dappere moeder en dappere zonen

Fam Stern

Fam Boot-Stern

Fam Johnson-Stern

IN NAGEDACHTENIS DR. H.C. MILIUS, MR. H.J. KRAAK EN LT.-KOL. F.F.MILIUS

Ter nagedachtenis aan Jan Willem & Martha Roeloffs en hun kinderen Jane, Griete en Piet

Voor onze oma en overgroot oma.

Herdenken is stilstaan bij het verleden om gesterkt de toekomst in te gaan.

Ter nagedachtenis van mijn vader en moeder die beiden in het Jappenkamp zaten, in resp. Japan en Indonesië.

Maya Thierens

i.m.

Gerrit Kleinburink, Tjimahi

Mien Kleinburink-Busschers, Ambarawa Banjoebiroe

Ben Kleinburink, Tjimahi

Zonnebloem: fam.Heil en fam.Verlaat van Ruth en Nico

Opdat wij niet vergeten

Elien-Australië ,Wilma-Zutphen, Liesbeth-Californië, Petra-Virginia, Ivette-Den Haag, Han Willem – Rotterdam liefs en een zonnestraal van de zes kinderen

Voor de papa en mama van Hans

Voor mijn voorouders en ouders!!

Never forget, always in our hearts!

Ter nagedachtenis aan onze dappere moeder. Zonder haar hadden wij het kamp niet overleefd. Loes, Jeanneke, José

Ter nagedachtenis aan onze dappere moeder. Zonder haar hadden wij het kamp niet overleefd. Loes, Jeanneke, José

Tijmen Klaassen

Een zonnebloem voor ieder kamp dat je overleefde.

“Marinekamp Malang”, “Tjimahi IV” en “Tjitjalengka Nrd”

Je kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen.

Voor jou pap. Saya cinta padamu xxx

Fam Bink, Den Haag

Voor onze dappere oma. In bewondering

Deze bloemen zijn speciaal voor mijn moeder Anneke Kehlenbrink, die weinig sprak over het kamp waarin zij zat, maar waar ze veel ellende heeft meegemaakt. Wij gedenken haar!

Liefs van Paulien en Hans , Tim , Matthijs en Ardine

Ter nagedachtenis aan de leden van mijn familie en anderen die in de jaren 42-46 in kampen getraumatiseerd zijn geraakt.

Namens familie Posthumus en Pontororing

4 zonnebloemen voor het gezin Bouman. De verschrikkingen van het kamp overleefd en elkaar teruggevonden. Daarna het onbegrip in Holland. Goed dat er meer verhalen loskomen en wordt stilgestaan bij wat er is gebeurd. Als nabestaanden vinden wij het mooi dat wij hen met de bloem van de zon symbolisch kunnen herdenken op 15 augustus!

Namens de wijkvereniging Van Stolkpark

Voor onze oma’s, opa en ouders. Renee, Anke en Marianne Abrahamsz

Voor allen die gesneuveld zijn tijdens de 2e Wereldoorlog in Ned.Indië

Voor Indië Herderking namens mijn overleden moeder van haar kinderen en kleinkind

Familie Hüttner – Van der Graaf

Ter herinnering aan Amus Eliazer Everhardus Hahijary.

June Sleijpen-Breitkopf

Één zonnebloem van mijn 89-jarige moeder, die als tiener de jappenkampen overleefde, en één van mij. Ter nagedachtenis van al onze familieleden die dit meemaakten. Mijn 4 grootouders, waarvan mijn ene opa het niet overleefde. Mijn vader, die als jongen van 15 in zijn eentje naar een mannenkamp moest. Laat het nooit weer gebeuren.

10 zonnebloemen in nagedachtenis Ru Arends en Sip Fokkens

Fam Bakker-Huybregtse

3 zonnebloemen voor mams

10 zonnebloemen namens familie V. Kautz en mw W.M. Winter

Fam. Croon

10 Zonnebloemen voor mijn ouders en andere familieleden- M. Bijvank

Zonnebloem Indië herdenking mammy

Zonnebloemen ter herdenking aan familie overleden in Indonesië.

Van de 11 achterkleinkindere en 6 kleinkinderen Scheepe-Dekker-Begemann.

Bloemen namens Geargina Nawrocki.

Bloemen namens Rob van Schuylenburch.

Opdat we nooit zullen vergeten, PvdA

Ter herinnering aan alle slachtoffers en vooral aan mijn zus en oom, die begraven liggen op Pandu ereveld te Bandung.

Liefste vader Floris Klaassen

Ter nagedachtenis aan mjjn ouders en mijn broers op wier leven de Japanse bezetting zo’n rampzalige invloed heeft gehad.

Richard Braakenburg

Deze zonnebloem is ter nagedachtenis aan mijn familieleden die elkaar hopelijk weer hebben gevonden in het paradijs.

Tijdens de pandemie vond ik eindelijk de tijd om de geschriften van mijn familie goed tot me door te laten dringen en besef ik pas hoe groot het leed en de impact van het jappenkamp, de executie van Opa en de bersiaptijd is geweest.

Ter nagedachtenis van familie Roeloffs (Tjideng kamp en Junyo Maru)

Ter nagedachtenis aan mijn ouders en hun ontberingen in de Jappenkampen.

Voor mijn vader Floris Klaassen, die in t jappenkamp tjikoedapateuh heeft geleden.

Van Marjolein Klaassen

Lieve Pa en Ma Valenbreder, Oma’s en Opa’s, jullie zijn altijd in ons hart, wij missen jullie heel erg en juist op een dag zoals vandaag op 15 augustus 2020!

Dikke kus van Jullie kinderen, klein- en achterkleinkinderen Valenbreder.

Zo moedig, mijn overgrootmoeder, oma en moeder. Lois

Fam. van den Broeke – Faloeloe

Fam. van den Broeke

Fam. Koenen

Fam. Philips

overige overleden familieleden & alle ander slachtoffers

Herinnering sterft niet, ik wil stilstaan bij allen die geleden hebben, zijn gestorven of bij aankomst in Nederland geen erkenning en hulp kregen.

Lieve papa en mama, wij herdenken jullie en anderen. We vergeten jullie veerkracht nooit. XXX

“Het Nederlands-Indisch verleden: geleden…

Maar in het Nú bekeken, herdenken en beleven…..” Fam. Van Hien

1941-1946 gezin Rische-Burgemeestre

The old fashioned way, ZONDER herschrijving van de vaderlandse geschiedenis door de jeugd.

Henk en Wil Bakhuys.

Fam. J. Snackers-Lubach en 3 kinderen.

Jan Tine Jan Mary Anne-Lies Saskia Arnout Jan Max Sara.

Ter herinnering aan mijn moeders familieleden. Aan allen die zich hebben ingezet voor de bevrijding. Mijn dank is groot.

Als eerbetoon aan mijn -inmiddels overleden- moeder Dory (1913-1960)en vader Frits (1913-2004). De derde zonnebloem is voor mijn grote zus Marijke (1939) die vandaag in haar woonplaats Calgary herdenkt. Jola Wijbrans

Niet Vergeten!

Ik herdenk op 15 augustus mijn opa en oma.

In herinnering Ernesto Cornelis Kneefel Namens kinderen en kleinkinderen.

Ter nagedachtenis aan Jeane de Weerd.

Gezin Prein- Visser

5 bloemen voor 5 overleden familieleden die ik niet heb gekend.

2 zonnebloemen namens mij en mijn vader.

Laura en Peter van den Vrijhoef

Wij mogen nooit vergeten wat daar gebeurd is.

Ted Hoffman en kornuiten

Voor de familieleden die deels letterlijk en deels figuurlijk hun leven verloren.

Een eerbetoon aan August Stücken en Anna Stücken-Carp.

Jan en Tonny, Marc, Priscilla, Frank en Julius, Bas en Fleur

De zonnebloemen zijn ter herinnering aan Piet en Jo Kramer-Van Willigen. Mijn opa Piet Kramer is in 1944 gestorven bij de scheepsramp met de Junyo Maru. Mijn lieve oma en moeder (nu bijna 90) hebben het jappenkamp gelukkig wel overleefd.

We vergeten niet
Opdat wij niet vergeten- Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962

Ter nagedachtenis aan iemand die na de oorlog geboren is en dit jaar stierf en die zijn hele leven de overgedragen pijn van de oorlog in voormalig Nederlands-Indië en wat daarop volgde heeft moeten meedragen. In gedachten🌻

Altijd in hart en gedachten.
Fam. Van Beckhoven / Loen

Voor Vader en moeder

Aan opa, oma en opa: ik mis jullie. Altijd

Ter herinnering aan mijn ouders, Arras, tante Zus en oom Bob, Gerrit en Bep Wessel, opa en oma Blok.

Voor grootouders Veltema ereveld Pandu en dank aan moeder Jo die ons door de kampen Tjihapit en Tjideng heen gesleept heeft. John Auckland en Ruud Heerenveen

Voor Jan, Rens en Woo

Voor Willem Wemmenhove. Hard gestreden moedig gestorven. Never forgotten.

Mijn opa was KNIL militair in Nederlands-Indië. Hij stierf op 3 februari 1944 tijdens transport aan een longontsteking. Hij liet vrouw en kinderen achter. Één van die kinderen was mijn moeder Carla.
Met haar hele leven gepakt in 1 koffer moest ze op tienjarige leeftijd samen met haar moeder, broertje en zusjes vluchten naar een nieuwe wereld om te kunnen leven in vrijheid.
Vandaag herdenk ik en mijn gezin mijn moeder Carla. Foeke Zeilstra

Voor onze opa Penk van Rhoon, onze oma Meity van Rhoon-Pedro, voor Jeremias Latukonsina, voor onze vader Remy en alle anderen die deze oorlog moesten meemaken. Sheila & Rowdy

Voor altijd in ons hart❤️
opa’s , families en alle slachtoffers..
En voor onze Pa/opa Ru hij heeft een mooi leven gehad ondanks de oorlog 5-4-1929 / 28-2-2020

“Peace wins her way not by force; her appeal is to the reason and the conscience of man.” – Andrew Carnegie
Ter nagedachtenis aan alle slachtoffers van WWII en de oorlogssituaties en vredesmissies nadien.
Carnegie Stichting – Vredespaleis

De zonnebloem doneer ik om alle slachtoffers te herdenken en in het bijzonder Rimpkje Groenevelt. Kristel Janssen

In herinnering- Lex en Karin

Ter herinnering aan Nico de Zeeuw Rotterdam
Namens
Jopie en Henk Eulderink Rotterdam
Jan Margot en Merel Barendrecht

Wij wensen u een waardige herdenking en zijn in gedachten bij u.

Arnolda Vink, was geïnterneerd in Bangkinang

Opdat er nooit meer gezwegen zal worden …
Ellen de Velde-Kooij

De zonnebloemen zijn ter herinnering aan Piet en Jo Kramer-Van Willigen. Mijn opa Piet Kramer is in 1944 gestorven bij de scheepsramp met de Junyo Maru. Mijn lieve oma en moeder (nu bijna 90) hebben het jappenkamp gelukkig wel overleefd.

You’ll never know- Kelly

Voor Ruud, Joan, Dinie, Eise & Gesina

Voor onze copa die we alleen door verhalen en foto’s kennen

In gedachten aanwezig

In dierbare herinnering draag ik jullie mee

“Een teken voor de mensen die wij blijvend achterlieten.
Hans Erik Bok (Medan 1934)”

Voor familie Knufman. Met respect en in liefdevolle herinnering.

Voor al het leed en verdriet en speciaal voor mijn. Vader en oom Piet

Voor mama, tante Fok en oma, drie sterke vrouwen die het Jappenkamp Lampersari hebben overleefd.
Tineke

In het bijzonder voor onze lieve oma en opa Kerstens, van Suzanne en Hans

Vrijheid is niet vanzelfsprekend….
Laten wij gedenken en herdenken
allen die zich gegeven hebben

Een zonnebloem voor mijn oma A. Kiela – Schutte, zij heeft 3 jaar in het Jappenkamp gezeten waaronder Muntilan. Ik heb dit bezocht in 2017, het verleden komt boven. De beschrijving die je hoort, blijkt precies te kloppen. Heel indrukwekkend.
En een zonnebloem voor haar man, F.H.J. van Dijk, omgekomen bij de slag om de Javazee in 1942. Zijn naam staat op het Karel Doorman monument op het ereveld Kembang Kuning in Soerabaya. Ik heb in 2017 bloemen gelegd bij het monument als eer aan mijn opa en voor mijn vader, die nooit naar het monument kan gaan. Heel indrukwekkend.
Mirjam.

Een eerbetoon aan August Stücken en Anna Stücken-Carp.
Jan en Tonny, Marc, Priscilla en Frank, Bas en Fleur

Zonnebloem symbool van kracht, licht en leven.
De kracht heeft het de mensen gegeven
Het licht zal en moet worden doorgegeven
Voor het nieuwe leven
Jan en Marijke

Ik herdenk alle slachtoffers van de oorlog in Azië. Speciaal Voor mijn vader die vorig jaar overleden.

1 bloem voor mijn moeder Maria Pieternella de Waal, 1 bloem voor mijn vader Willem Anne Plugge en 1 bloem voor mijn overleden zus Annemarie Plugge.

Wij denken aan Oma en oom Henk

Gedeelde herinneringen en gedichten

Mijn herinnering is dat ik van mijn Vader weet dat mijn Opa is onthoofd door de Jappen. Details heeft die geblokt, ik weet dat mijn Opa werkte als griffier en op een dag werd opgehaald en niet meer is teruggekomen. Mijn Vader is helaas op 20 mei 2020 op 89 jarige leeftijd overleden. Uit de kluis heb ik emotionele brieven gevonden wat hem is overkomen. Heel verdrietig !!!

Gelukkig heb ik persoonlijk geen oorlog meegemaakt. Ook de oorlog in en bezetting door Japanners in voormalig Nederlands Indië ken ik alleen via de verhalen van mijn moeder. Hoewel er thuis niet veel over de oorlog in Indie en de bezetting werd gesproken, hebben wij (kinderen van Johanna Geertruida Elisabeth Knufman) er allemaal toch onder geleden doordat onze moeder en oudste drie zusjes allerlei verschrikkingen en honger en martelingen en seksueel misbruik en doodsangsten en verlating hebben ervaren. Ook na de oorlog bij terug komst in Nederland was er geen warm welkom. Zij werden met de nek door onze landgenoten aangekeken. Geen geld of goed meer in bezit. Ook moesten alle kosten die de Nederlandse regering gemaakt had voor hen, zoals verstrekte warme kleding en huur later allemaal terugbetaald worden. En men had NIETS om terug te betalen. Er was geen sociaal vangnet.

Het vormt of eigenlijk misvormt een mens wanneer je zoveel trauma’s oploopt. Onze moeder was een zeer sterke vrouw, maar ook een harde moeder voor ons. En ook onze oudste zussen hadden een bepaalde hardheid in zich tegenover ons de jongere generatie die gelukkig niet die vreselijke oorlog hadden meegemaakt.

Wanneer je tegenslag had en flinke pijn of viel, moest je je niet aanstellen. En kreeg je al te vaak te horen: “ niet zeuren of zo kleinzerig zijn”. “ Doorgaan, en stel je niet zo aan”. Zomaar een klein voorbeeld hoe een verre oorlog tot op heden ten dagen nog steeds invloed heeft op de naoorlogse generatie kinderen geboren uit Nederlands Indische ouders. Die niet meer in staat waren je de liefde te geven die je als kind nodig had.

Ik wil met u het verhaal delen over mijn echtgenote X.I.Mouwen-Oost(14 mei 1940-10 februari 2020), uit respect voor haar en hormat:”Zij was als kind met haar Ned-Indische familie geïnterneerd in 3 kampen op Sumatra, het derde kamp was Bangkinang(midden Sumatra).

Pas begin oktober 1945 werd daar de capitulatie van Japan bekend gemaakt.

Op 15 augustus 2002 mocht zij namens de “Stichting Reünie Kamp Bangkinang” een krans leggen bij het Indisch monument, waar toen ook koningin Beatrix aanwezig was. Voordat zij de krans ging leggen keerde zij zich eerst tot Beatrix, die haar vriendelijk toeknikte. In de grote tent waar de koningin met de genodigden(kransleggers) kwam spreken, gaf zij haar het boek “KURA”(“Pas op” in het Japans) van Lou Lanzig(ook als kind geïnterneerd in kamp Bangkinang). Ik zie nog haar fiere en waardige houding bij de kranslegging en ook toen zij stierf…”

Zo herdenk ik de dag dat ik bevrijd werd uit het kamp Aek Paminke op Oost Sumatra

Vijftien Augustus 1945

De poort gaat open, er waait een Nederlandse vlag.
Mijn moeder staat daar maar in haar wat vale rok.
Iemand zegt hoera, vandaag is het Bevrijdingsdag.
Met de zon ten onder, waait de driekleur aan een stok.

In de lucht fluiten burung merpati in hun duivenvlucht.
Mijn kleine jongen met jouw verschoten beertje, luister,
luister dan, want het is Bevrijdingsdag gaat het gerucht.
Zij fluistert dat het licht niet uit zal gaan na jaren duister.

Toch wacht ze met haar angstig hart dat maar bonst.
Alweer een dag en om haar heen wordt al gerouwd
nu men de lijsten leest en het van het dood-zijn gonst.
Ach kleine man, wees gerust omdat ik van hem houd.

Dan komt het bericht dat ook hij niet terug zal komen.
Kom, wij gaan, er is geen toekomst in het paradijs,
alleen een verleden om uit dit heden weg te dromen.
Wij waren daarna spoorloos en ik nog steeds op reis.

Mijn schoonvader, J.M. Gilles,  heeft 3,5 jaar in kamp Mariso in het uiterste zuiden van Makassar gezeten. Er heerste veel honger, slecht drinkwater en er waren veel zieken.
De kampcommandant Yoshida was zeer wreed.
Toen ik mijn man  in 1969 leerde kennen en kennis maakte met zijn ouders, was ik zeer onder de indruk van mijn schoonvader. Hij heeft mij vaak verteld over het leven in het kamp. Natuurlijk maakte hij de verhalen mooier dan ze waren. Maar ik wist wel dat hij een moedige man was en ook iemand die altijd met respect met zijn medegevangene was omgegaan. Ik ben zelf een belanda, maar Ik kan zeggen met een “Indo hart”. Mijn vader was van 1948-1950 als dienstplichtig militair in Indië, dus ook van hem hoorde ik vanaf kleins over Indië.
Van mijn schoonvader kreeg ik het doosje. Een medegevangene maakte die voor hem. De datum erop spreekt voor zich….. Elk jaar kijk ik met veel respect naar de nationale herdenking….

een paar woorden ter nagedachtenis aan mijn moeder en onze oma mevr. C.J.Lever geboren op 10 mei 1930 in Buitenzorg.

Ze  kijkt naar de lichtbundel die door een kier van de gordijnen naar binnen schijnt en de kamer in een donkerrode gloed dompelt. Ze draait zich om, gaat op de rand van haar bed zitten, doet haar fluweel zachte pantoffels aan, pakt haar stok en loopt naar het raam. Ze opent behoedzaam de gordijnen en deinst achteruit, de koude winterlucht trekt binnen, ze rilt, ze zal er wel nooit aan kunnen wennen! Ze zet zich in haar stoel, opent haar fotoalbum en haar vingers glijden langzaam langs de jarenlange verbleekte foto’s.

Daar staat ze, met haar broertje in een enorme tuin met vijvers en waterpartijen. Ze kan op de foto nog net de uitlopers van de Preanger onderscheiden. Ze ruikt de klamme geur van de aarde na een tropische regenbui, voelt de dampige en loodzware hitte opstijgen, ziet de witte huizen in de schemer oplichten, loopt langs de tamarindebomen , ziet de karbouwen op de sawa’s, verkent met haar vader de tunnels van de rimboe, en bewondert de honingkleurige maan die langzaam oprijst boven het land van de schuddende aarde. Ze is weer thuis, weer thuisgekomen na een lange reis!

Wat er onlangs is gebeurd bij het Indisch monument is op geen enkele manier goed te praten. Degenen, die dit op hun geweten hebben, hebben totaal geen besef wat o.a Ik, maar vooral mijn ouders en andere familieleden gedurende de Tweede Wereld oorlog hebben moeten doormaken. Mijn vader werkte eerst aan de spoorlijn in Birma en later in de kolenmijnen van Nagasaki. Hij overleefde, maar al zijn tanden waren uit zijn mond geslagen. Mijn moeder werd met een geweerkolf op haar hoofd geslagen, omdat ik als kleuter niet op tijd boog voor de Jap. Een nichtje, destijds even oud als ik, overleefde het Jappenkamp niet. Na de oorlog moest mijn vader de vrouwen en kinderen uit de kampen opvangen in Borneo. Dat was de eerste keer, dat ik mijn vader zag. We woonden in een ruïne, waarover mijn vader een legertent had gespannen. Van de Aussies kreeg mijn moeder een paar broeken, waar ze kleding van maakte en twee geitjes om te melken. Na lange tijd kreeg mijn vader toestemming om met verlof naar Nederland te gaan, waar we terecht konden bij mijn oma in Den Haag.om op kracht te komen, voordat we weer terug naar Indië gingen. Graag had ik deze 75 jarige herdenking willen bijwonen. Met mijn oudere zusje (84 jaar) en een nicht in Amerika, zijn wij nog de enige familieleden van de familie Fontein, die de internering in diverse Jappenkampen hebben meegemaakt. Vanwege de Corona blijkt echter, dat slechts betalende leden van uw Stichting, middels loting bij deze herdenking aanwezig mogen zijn. Onder hen mensen, die nog nooit een Jappenkamp van binnen hebben gezien, zoals b.v. De afgekeurde gevangenis in Banjoe Biroe 10, celletje 19 Blok EF, het kamp, waarvan ik me de geur van wandluizen nog kan herinneren.

STIJFSELPAP EN WOLLEN SOKKEN IN HET JAPPENKAMP

Dat de Tweede Wereldoorlog op 15 augustus 1945 nog niet werkelijk beëindigd was is ons maar al te goed ingepeperd door mijn moeder, geboren in Batavia (nu Jakarta) en in 1943 als 14-jarige samen met haar moeder, zusjes en broertje geïnterneerd in Tjideng, één van de Jappenkampen op Java, waar zij tot het einde van de oorlog bleef. Zij werd er omroepster voor de gaarkeukens. Behalve over het dagelijks en soms urenlang in gebogen houding op appèl staan in de bloedhitte, het eten van stijfselpap en het breien van sokken om over het gedèk (bamboe-omheining) te gooien in ruil voor wat eten, sprak zij verder zelden over de kamptijd.

 

GESCHREEUW IN DE KAMPONGS EN LIJKEN IN DE SLOOT

De Bersiap-periode daarentegen kwam vaker aan bod. Niet tot in details. Zeker niet. Wel de angst die zij als jong meisje had om wat hen te wachten stond nu de Indonesiërs onder leiding van Soekarno vastbesloten waren het land naar de onafhankelijkheid te leiden. Noodgedwongen bleven zij nog tot het voorjaar van 1946 in het kamp, dit keer onder bescherming van de zo gehate Japanners en later overgenomen door de geallieerde soldaten. De lijken in de omliggende sloten en het geschreeuw in de kampongs, waar tegenstanders van de Indonesische vrijheidsstrijders zonder pardon werden afgemaakt, of dat nu Indo-Europeanen, Chinezen of –  zoals mijn moeder – Totoks (een in Nederlands-Indië geboren Europeaan) waren, zou haar een leven lang bijblijven.

Stukje uit het gedicht over 15 augustus 1945

 

’t Woeste wrede gele dier,
Aller menselijkheid vertreder,
Stortte op ‘t aas zich als een gier:
Ligt nu machteloos ter neder.

….

Nu Japan verslagen treurt,
Mag het tevens met ons rouwen.
Gruwelen in zijn naam gebeurd,
Moge ’t voor altijd berouwen.

 

Laatste regels van zijn gedicht over de atoombom en het dubbele gevoel tijdens de A-bom protesten

 

Moeten zij vooral niet zwijgen
Over A-bom proefverbod,
Die de bom ’t dierbaar eigen
Leven danken: zeldzaam lot?

….

Laten zij het hoofd maar buigen,
Dankbaar voor het leven zijn,
Dat waarderen zonder juichen,
Niet bevreesd voor valse schijn.

….

O afschuwelijk wondermonster,

Dat de wereld heeft ontzet,

En dat honderd duizend dodend,

Toch miljoenen heeft gered.

 

Mijn grootvader was KNIL arts en heeft in Nederlands Indië gezeten met zijn familie in de periode 1933 t/m 1946

Het is stil

15.08.2020
Het is stil…

 

Het is stil
Stil in Den Haag
75 jaar terug in de tijd
Het is nog maar de vraag

 

Het is stil
met minder mensen
Van Oost naar West
Wat is er wat ons nog rest

 

Velen zijn ons ontvallen
Gestreden voor vrijheid
Voor ons allen

 

Een brug overbruggen
In de tijd
Voor menig biels, een dode
Verbonden met
De eeuwigheid

 

Het is stil
In Den Haag
Tempo Doeloe
De tijd stond stil

 

Zeemeeuwen gaan
Door de blauwe lucht
Oorlog en vrede
Niet uit vrije wil
Uitgedrukt
In een bedrukt bestaan
Toch even gezucht

 

Beweging in bladeren
Bloed stroomt door onze aderen
Gevoel is niet in materie,
Maar in tijd uit te drukken

 

We gaan 75 jaar nu
Door de tijd
In opgedrongen
Geslotenheid

 

Wij mensen zijn
Het eeuwige bewijs
Voor vrijheid en gelijkheid
In een reis

 

Het is stil
Nu ook in Den Haag
Wat is het wat er echt toe doet
Berusten in het kwaad,
of toch meer geloven in het goed…

 

In ons leven
Omgeven
Door de Melati,
De Indische jasmijn
Vrijheid
Wint
Uiteindelijk dan toch weer
Meer terrein

 

Het
Is
Stil…

 

Léon Algra

Vrij

 

Vrij
Vrij
Onvrij
Onvrij

 

Vrij
Oranje
Onder
Oranje
Boven
Wonder
Boven
Wonder
Zonder

 

Werkelijk
Onwerkelijk
Bijzonder
Samen
Alleen
Alleen
Samen

 

Vrijheid
In
De
Eindeloze
Tijd
Vooruit
Terug
Besluit

 

Geloven
Beloven
Belofte
Maakt
Schuld
Of
Winst
In
Nevelen
Gehuld

 

Een
Houten
Spoorbrug
Oude
Wonden
Vooruit
Terug

 

Helend
Delend
Oorlog
Vrede
Verleden

 

Plat
Getreden
Heden
Toekomst
Verbonden
De
Kooi
Gaat
Weer
Open
En
Stil
Hopen

 

Op
Vrij
Zijn
Hoop
Doet
Leven
Streven
Gegeven

 

In
Geschiedenis
Herhaalt
Zich
In
Vrijheid

 

Vrijheid
In
Gebondenheid
Verleden
Tijd
Een
Reden
Of
Toch
Voltooide
Tijd
Moe
Gestreden

 

De toekomst
Gedeeld
Door
Het
Verleden

 

De
Geschiedenis
Nog
Ingehaald
Uiteindelijk
Vrij
Vertaald…

 

Léon Algra

 

Bron: Uitgeverij Boekscout, Leon Algra, “CO-RO-NA-VIR-US”, augustus 2020

Op de hoogte blijven? Word donateur!

Gerelateerde onderwerpen