Herdenking Tweede Kamer
Jaarlijks organiseert de Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945 de dag voorafgaand aan de Nationale Herdenking op 15 augustus bij het Indisch Monument, een besloten herdenking in de Tweede Kamer. Dit vindt plaats bij de Indische Plaquette. De bronzen plaquette, onthuld in 1985, herinnert aan alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië. Naast de plaquette staat een vitrine met de Erelijst der Gevallenen. Elke dag wordt in de Tweede Kamer een bladzijde van deze erelijst omgeslagen.
Bij de plaquette en erelijst worden jaarlijks op 14 augustus kransen gelegd door de Voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer en door de Voorzitter van de Stichting, in aanwezigheid van leden van de Eerste en Tweede Kamer en vertegenwoordigers van de Indische en Molukse gemeenschap. De herdenking was via een livestream te volgen. Ook de NOS zond delen daarvan uit.
Dit jaar waren er toespraken door Thom de Graaf (voorzitter van de Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945), Vera Bergkamp (voorzitter van de Tweede Kamer) en Ronald Poetiray, wiens ouders de verschrikkingen van de oorlog in Indië hebben meegemaakt.
Thom de Graaf legde de nadruk op de vrijwel afwezigheid van Nederlanders die de oorlog in Indië hadden meegemaakt in de Tweede Kamer-samenstellingen van 1945, 1946 en zelfs nog die van 1948. Het is misschien een verklaring waarom in politiek Den Haag, net als in de rest van Nederland, toen zo weinig aandacht bestond voor het leed dat in de Koninkrijksdelen buiten Europa is geleden in de Tweede Wereldoorlog. Gelukkig is daar generaties later verandering in gekomen. Inmiddels hebben miljoenen Nederlanders een Indisch oorlogsverhaal in hun familie en groeit de belangstelling voor dit oorlogsverhaal. De herdenking is een belangrijk moment om daarvoor aandacht te vragen, zodat onze oorlogsverhalen niet vervliegen in de mist van de geschiedenis.
Vera Bergkamp gaf een podium aan het oorlogsverhaal van de pas overleden acteur Willem Nijholt. Toen Nijholt tien jaar werd in een Jappenkamp, werd hij gescheiden van zijn moeder. In een jongenskamp werd hij herenigd met zijn twee jaar oudere broertje. De oudere broer die thuis altijd voor Willem had gezorgd. En die zo ontzettend blij is om hem weer te zien. Maar die hem ook duidelijk maakt dat hij hem in het kamp niet echt kon helpen. ‘Het was een shock voor me, maar ik heb het begrepen. Overleven doe je zelf’, zei hij daar later over.
Ronald Poetiray, zelf oud officier der Mariniers vertelde van zijn vader die ter nauwer nood aan executie kon ontkomen toen hij door de Japanners was opgepakt na verzetswerk. Hij werd gemarteld en van kamp naar kamp gesleept. Ook zijn moeder had het zwaar te verduren in de oorlogsjaren. Ook zij was opgepakt na verzetswerk en door de Japanners gemarteld. Ze ontmoetten elkaar direct na de oorlog, werden op slag verliefd en trouwden. Maar wittebroodsweken kenden zij niet. Ze gingen weer een gewelddadige periode tegemoet in de Bersiap en kropen toen wederom een paar keer door het oog van de naald. Ze hebben hun zoon niet belast met hun traumatische ervaringen. Ronald heeft zeer veel respect voor de oorlogsgeneratie die zweeg, maar vindt het ook belangrijk dat wij in een tijd leven waarin wij hun stem wel laten horen. Opdat wij niet vergeten.