Oud-senator Frank van Kappen (79) herdacht hen die onze vrijheid hard hebben bevochten en benadrukte dat vrijheid geen vanzelfsprekendheid is. “Zeker ten tijde van grote onzekerheid moeten we pal ervoor staan”, zo sprak Van Kappen. Generaal-majoor der mariniers b.d. Frank van Kappen is oud-senator en voormalig adviseur van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Hij bracht als kind de oorlog door in een Japans kamp.
Loek Middel (96) nam de genodigden mee in zijn persoonlijke verhaal en refereerde aan de wijze lessen van zijn moeder, als exemplarisch voor alle moedige moeders. Dhr. Loek Middel werd in 2020 uitgeroepen tot vitaalste oudere van Nederland. Hij dook onder tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië en werd in het laatste jaar van de oorlog gevangengenomen in de Glodok gevangenis in Batavia. Na de oorlog werd hij KNIL-militair en in 1950 kwam hij naar Nederland.
De 17-jarige Friso Balt van het Vrijzinnig Christelijk Lyceum sprak over zijn grote bewondering voor zijn overgrootmoeder en grootouders. Hij stond stil bij het voorrecht om in vrijheid te kunnen en mogen leven.
Tim Siahailatua van de Luchtmobiele Brigade vertelde over wat het vaandel van Regiment Von Heutsz voor hem betekent.
Actrice Esther Scheldwacht vertolkte met haar zoon Moos de Walle het speciaal voor de herdenking geschreven stuk Indisch praten. De oorlog met Japan, de bezetting en de jaren daarna hebben ook haar familiegeschiedenis gevormd. Esther zegt hierover: “Mijn vader en moeder kwamen begin jaren ’50 uit het toenmalige Nederlands-Indië naar Nederland. Ze leerden elkaar hier pas kennen. Er werd thuis niet veel gepraat over de oorlog en de Bersiap. Hun generatie was gericht op aanpassen en overleven. Het werd nooit zo uitgesproken, maar het devies bij ons thuis was: je doet gewoon je best en méér dan je best.”
Debrah Jade en Mark Groot vertolkten het nummer ‘Someday we’ll all be free’ van Donny Hathaway.
Kransleggers
Mevrouw Nora Valk zat als tiener in een Japans kamp in Nederlands-Indië. Zij legde de krans namens de burgerslachtoffers. Luitenant-kolonel b.d. Peter Bergman legt een krans namens de militaire slachtoffers. Zijn vader werd met een hellship naar een Japans kamp voor de kust van Singapore gebracht.
Henk Itzig Heine overleefde als jongetje samen met zijn moeder en jongste broer op het nippertje het zogenaamde Gubeng Transport in Surabaya. Samen met dochter Karen en kleinzoon Rick legde hij dit jaar de drie-generatie-krans.
Voorzitter
Thom de Graaf was voor het eerst in zijn rol als voorzitter van de Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945 bij de herdenking aanwezig.
“We herdenken op 15 augustus het einde van de Tweede Wereldoorlog voor het hele Koninkrijk der Nederlanden. Wij gedenken ons gedeeld verleden; een verleden dat brandt en schuurt, maar ook verbindt en verenigt. Wij herdenken mensen en de menselijke waarden die zo lang, vaak zelfs letterlijk, met voeten werden getreden. Voor mij persoonlijk betekent dit dat mijn gedachten uitgaan naar mijn ouders en oudste broer en zus. Het feit dat zij die oorlogsjaren in Indië hebben doorgebracht, heeft een grote rol gespeeld in de hele familie. Het verhaal, deels het verzwegen verhaal, is altijd aanwezig geweest. Ik realiseer mij hoezeer ook ik daardoor ben gevormd.”
© Foto: Arnaud Roelofsz – Esther Scheldwacht en haar zoon Moos de Walle dragen deze editie voor in spoken word
“De generatie van mijn (groot)ouders was erop gericht om aan te passen en te overleven. Een toekomstgerichte generatie.”
Actrice en theatermaker Esther Scheldwacht is een van de hoofdrolspelers op de aankomende Nationale Herdenking. Samen met haar zoon Moos de Walle zal Esther een voordracht houden.
15 Augustus is een dag om verhalen te delen en herinneringen op te halen. Is er een betere manier om dat te doen met familie en vrienden dan thuis, in je eigen keuken of aan de gezellige eettafel? Net vorig jaar doen we dat door een traditioneel gerecht met een bijzonder verhaal te delen. In 2020 was dat de herinnering van Olly Frederici-Jahreis die als jong meisje heeft meegeholpen bij het uitdelen door het Rode Kruis van porties nasi bungkus. Vanja van der Leeden maakte daar toen een eigentijdse versie van; de vrijheidsbungkus. Iedereen houdt van het gerecht waar we dit jaar voor hebben gekozen. Maar dat er ook een bijzonder oorlogsverhaal bij hoort veel minder bekend.
Ron Blaauw
We koken en eten samen nasi rames, naar het voorbeeld van Tante Truus. Helemaal naar deze tijd gebracht door de bekende meesterkok Ron Blaauw en zijn chef Agus Hermawan van Ron Gastrobar Indonesia dat in het najaar een nieuwe vestiging opent in het pand van Garoeda aan de Kneuterdijk in Den Haag. Het recept voor nasi rames van Ron Gastrobar Indonesia en het filmpje dat speciaal voor ons werd gemaakt zijn binnenkort op deze pagina te vinden.
Nasi Rames
Nasi rames is bedacht door Tante Truus (1901-1989) in interneringskamp Bandung. Daar zaten voornamelijk Indonesische jonge jongens, romusha’s genoemd, die gedwongen arbeid deden. Tante Truus bracht enige troost met haar ‘nasi remus’, het latere nasi rames. Het betekent eigenlijk niets meer dan verkruimelde rijst. Dit mengde ze met een aantal voedzame groenten, wat vlees en sambal.
Na de oorlog opende ze met haar man het restaurant ‘Tante Truus en Paatje’ aan de Lange Houtstraat in Den Haag, waar ze nasi rames op de kaart introduceerde. Eigenlijk is het geen gerecht, maar simpelweg rijst met verschillende soorten vlees en verschillende soorten groenten. Een soort mini rijsttafel op één bord dus.
De Melati, de Indische jasmijn, is het herdenkingssymbool dat we op 15 augustus dragen om te laten zien dat we herdenken. Foto’s van uzelf met de Melati zijn gedeeld op facebook, Instagram en twitter met de hashtags #ikherdenkop15augustus en #ikherdenk
Draag de Melati
De Melati is nog steeds te koop in onze webshop. De zilveren hanger kunt u het hele jaar dragen.
Heeft u nog geen Melati? Bestel hem dan in onze webshop.
© Foto: Arnaud Roelofsz
Plaats ook uw persoonlijke Melati
Indischmonument.nl is een plek om het hele jaar door samen te herdenken, verhalen te delen en door te geven, om te leren en te verbinden. Bezoekers kunnen (anoniem) hun persoonlijke gedachten delen door er een Melati te plaatsen.
Voorbeeld van een Melati op Indischmonument.nl