Dit was een van de meest eervolle dingen die ik heb mogen doen. Ik had nooit verwacht dat de herdenking zo groot werd aangepakt.

Interview Tonny Staal

“Dit was een van de meest eervolle dingen die ik heb mogen doen. Ik had nooit verwacht dat de herdenking zo groot werd aangepakt.”

Ik zat in 4 havo toen ik op 15 augustus mijn toespraak deed. Ik was zestien. Op school zochten ze geschikte leerlingen daarvoor.

Ik had wel last van zenuwen. Die begonnen op te spelen toen we ’s ochtends op de dag zelf het geluid gingen testen en ik het voor het eerst mijn stem door de luidsprekers hoorde. Toen de herdenking begon vond ik het lastig om naar de andere sprekers te luisteren. Ik kon alleen maar denken: ik moet zo meteen op. Toen het mijn beurt was en ik over het grasveld naar het podium liep, was ik bang dat ik zou struikelen. Maar eenmaal bezig viel er een enorme last van me af. Na de eerste twee zinnen rolde mijn speech er zo uit.

Mijn familie heeft geen Indisch verleden. Ik had wel gelezen dat tijdens de oorlog in Indië de jongens als ze ouder werden niet meer bij hun moeder in het kamp mochten blijven van de Japanners. Ik probeerde me voor te stellen hoe dat is? Wat betekent het als je opeens van de belangrijkste persoon in je leven wordt gescheiden? Want als je jong bent is je moeder dat. Dat besef je pas op zo’n moment.

Na afloop kwam er meneer naar me toe die zei dat hij precies hetzelfde had ervaren wat ik vertelde. Door mijn verhaal moest hij weer terugdenken aan zijn jeugd in het kamp. Hij vertelde mij dat hij het als kind heel erg vond om te worden gescheiden van zijn moeder en zijn broertjes en zusjes. Dat greep me wel aan en ik vond het ook heel cool dat hij me dat wilde vertellen.

Mijn moeder moest bijna huilen. Ik had wel een tipje van de sluier opgelicht, maar ik had  nog niet het hele verhaal aan haar voorgedragen. Mijn vader was heel trots omdat ik zo over mijn moeder sprak.

Dit was een van de meest eervolle dingen die ik heb mogen doen. Als cricketer van het nationale team mag ik voor mijn land uitkomen. Dat is ook een grote eer.

Ik had nooit verwacht dat de herdenking zo groot werd aangepakt. Ik had me wel voorbereid, maar ik besefte dat pas toen ik over het veld keek en ik al die mensen op die stoeltjes zag zitten. En daarachter stonden ook nog weer en heleboel mensen. Dat was indrukwekkend. Ik begrijp goed dat er mensen zijn die willen herdenken. Als je ouders en opa en oma de oorlog in Nederlands-Indië hebben meegemaakt, is dat een deel van je eigen familiegeschiedenis. In de toekomst zal dat misschien wel anders zijn; als het over je overgrootouders gaat is de geschiedenis verder weg.  De vraag is: raakt het je? Zolang dat zo is moet er op 15 augustus herdacht blijven worden.